Read more about the Curatorial Team

Moderator, Creatief Producent en Programmamaker Shaquille Shaniqua Joy sprak met het team van curatoren om meer te weten te komen over de tentoonstelling en de totstandkoming van Knowing Cotton Otherwise.

Begin vorige zomer werd ik lid van het adviespanel voor een nieuwe tentoonstelling in het Fashion for Good Museum in Amsterdam. Toen ik hoorde dat het onderwerp katoen was, begon ik na te denken over de negatieve associaties die ik ermee heb, voornamelijk vanwege de rol van katoen in de geschiedenis. Aangezien dit onderwerp de laatste tijd vaker aan bod komt in de museale context, was ik benieuwd hoe de curatoren zouden omgaan met zijn complexiteit. Enkele maanden later opende de tentoonstelling haar deuren voor bezoekers en greep ik de kans om met het team van curatoren om de tafel te gaan zitten. Ik ging in gesprek met Musoke Nalwoga, Alyxandra Westwood, Sophie van Duren en Sophie Douala om te horen over de creatie van Knowing Cotton Otherwise.

Het verkennen van een onderwerp dat zoveel verhalen met zich meedraagt, vergt tijd. Daarom was de tentoonstelling bijna een jaar in de maak. Deze tijd stelde de curatoren in staat om een proces aan te gaan waarin ze alles bevroegen, zoals wat katoen betekent als gewas en cultuurdrager maar ook zijn geschiedenis en wat het betekent om dat verhaal te vertellen binnen deze instelling. Hun proces ging verder dan bevragen wat katoen is. In plaats daarvan stelden ze vragen als: Hoe valt dit verhaal uiteen als het zich verplaatst naar het publiek en wie heeft het recht om het te vertellen? Maar ze vroegen zich ook af: Als je teruggaat naar het begin, wat betekent duurzaamheid dan op individueel niveau?

Musoke Nalwoga, die als freelance curator tot het team toetrad, zegt dat het voor haar belangrijk was om een manier te vinden waarop zij als team snel samen konden komen. Alle beslissingen werden “consequent als collectief” genomen, aldus Musoke. Ze voegt toe dat er in de hele tentoonstelling geen enkele beslissing door één persoon is genomen. Zelfs binnen hun collectiviteit heeft het team verschillende mensen uitgenodigd om naar het werk te kijken en hun gedachten en kritiek te uiten. Deze werkwijze is ook zichtbaar in de tentoonstelling. Er zijn vele soorten collectieven die samenwerken om aan te geven dat niemand in zijn eentje de (mode)wereld kan veranderen.

Dit resulteert in een tentoonstelling waarin feitelijke informatie en metaforische uitingen in evenwicht zijn gebracht. De verhalen rond katoen worden verteld door lokale kunstenaars met verschillende achtergronden en internationale organisaties. Feiten over de omstandigheden van boeren en hoe het katoenzaad uitgroeit tot een plant, komen samen met verhalen over de banden tussen mensen en katoen. De curatoren lieten zich leiden door de volgende vraag om tot dit evenwicht in hun selectie te komen: Hoe vertel je pijnlijke verhalen zonder mensen te triggeren? Het antwoord op die vraag was om poëzie als pedagogie te introduceren. Schilderijen, installaties en sculpturen nodigen uit om vanuit een metaforisch perspectief over het onderwerp te leren, met tekst die meer context geeft. Fashion for Good-conservator Sophie van Duren legt uit dat ze een onverwachte stap wilde maken om het publiek te laten nadenken over de verbinding van de kunst met het onderwerp. “Hoe kun je geïnspireerd raken door iets wat je al verwacht?”, vraagt Sophie.

Over de ruimtelijke vormgeving vertelt kunstenares Sophie Douala, die de tentoonstelling ontwierp: “Ik dacht altijd na over wat ik verwacht als ik naar een museum ga en waar ik me goed bij voel. Soms zie je in musea geweldige kunst in een ruimte die niet uitnodigend en comfortabel is.” Daarom was het voor haar belangrijk om een gevoel van comfort te creëren door een omgeving die uitnodigt om plaats te nemen, te leren, geïnspireerd te raken en terug te komen. De verhalen die de curatoren verzamelden, zijn gespreid over het museum op een bewust niet-lineaire manier die Sophie Douala vergelijkt met een “spinnenweb”. Ze zijn ondergebracht in acht categorieën. De curatoren introduceerden deze acht thema’s om duidelijk te maken dat katoen een gelaagd onderwerp is met vele verhalen. Bovendien bieden ze de bezoekers, die een mix van feiten en kunst in dezelfde ruimte ervaren, houvast en achtergrondkennis.

Op de vraag wat ze hebben geleerd van de creatie van Knowing Cotton Otherwise, antwoordt Fashion for Good-curator en educatie coördinator Alyxandra Westwood dat het haar “deed beseffen hoe belangrijk katoen is geweest voor het vormen van de samenleving zoals die nu is”. Ze zegt ook dat “het een illusie van duurzaamheid is dat je alles perfect kunt doen” en legt uit dat het volgens haar meer gaat om bewustwording en het promoten van verschillende verhalen. Musoke voegt eraan toe dat de hoop is dat bezoekers geïnspireerd vertrekken, doordat ze zich op een persoonlijk niveau deel voelen van het verhaal.

Er zijn veel verhalen te vertellen, maar er is geen ruimte om dat allemaal tegelijk te doen. De curatoren geloven niet in een statische tentoonstelling en hebben daarom drie fasen geïntroduceerd. Zo hebben zij ruimte gecreëerd om met de tijd verschillende perspectieven te belichten. Omdat het verhaal van katoen in ontwikkeling is, moet de tentoonstelling ook evolueren en uitspreiden. Hij reikt daarom tot Amsterdam Zuidoost, waar een andere laag van het verhaal, rond het eindgebruik van katoen in relatie tot straatcultuur, bij OSCAM kon worden verkend. En wie nu nieuwsgierig is naar Knowing Cotton Otherwise kan het Fashion for Good Museum tot oktober 2023 bezoeken, waarbij de nieuwe fases in februari en juni openen.